Wszystko zaczęło się od interwencji znanego ze swej ekologicznej wrażliwości przyrodnika i fotografa – Krzysztofa Żarkowskiego. Zauważył on, że w fontannie znajdującej się nieopodal zamku, pływa ogromna ilość malutkich ropuch, przeobrażonych już i gotowych do wyjścia na ląd. Widać było, że konstrukcja zbiornika jest dla nich przeszkodą nie do pokonania.
Zaalarmowani włodarze zamku zachowali się jak na świadomych ekologicznie obywateli przystało. Nie zbagatelizowali problemu. Do działań przystąpili pracownicy Dolnośląskiego Zarządu Parków Krajobrazowych. Pierwszym krokiem było zbudowanie w rogach zbiornika drewnianych pomostów, po których ropuszki mogłyby wyjść. Lepszym rozwiązaniem okazał się jednak zakup podbieraków, za pomocą których wyłowiono bezradne i skazane na śmierć stworzenia. Zostały wypuszczone na wolność w pobliskim lesie.
Ropuchy pojawiają się w zbiornikach wodnych tylko w okresie godowym. Na dnie stawu, czy jak w przytoczonym przykładzie – w fontannie, składają nawet kilkumetrowe sznury zapładnianego przez samca skrzeku. Kolejnym etapem życia ropuch jest faza żywiącej się pokarmem roślinnym kijanki. Dla niej woda jest środowiskiem naturalnym. Ostateczna postać ropuchy, choć świetnie pływa, w dodatku „żabką”, dąży do wyjścia na ląd. Teraz lasy i łąki są jej środowiskiem. Tam też mają nieograniczone możliwości zdobywania pożywienia w postaci owadów, pająków, ślimaków, dżdżownic oraz myszy, gadów, piskląt i płazów.
W Polsce żyją trzy gatunki ropuch: ropucha szara, ropucha paskówka i ropucha zielona. W książańskiej fontannie były szare i zielone.
W przyrodzie, jak każdy, mają wrogów. Są nimi kuny, borsuki, zaskrońce, zwierzęta, które choć nieliczne, bezbłędnie znajdują siedliska ropuch. Ich najgroźniejszym wrogiem jest człowiek, najprawdopodobniej największy szkodnik na Ziemi.
Ropuchy przywiązują się do miejsc, w których od listopada do marca spędzają zimę. Często są to zaciszne zakamarki w sąsiedztwie ludzi. Jeżeli mają szczęście, nic jej nie zje ani nie rozjedzie, powracają co roku. Są długowieczne. Żyją nawet do trzydziestu lat. Teraz już wiemy, skąd się wzięło określenie: „stara ropucha”.
