Piątek, 29 marca
Imieniny: Helmuta, Wiktoryny
Czytających: 3872
Zalogowanych: 0
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Wałbrzych: Łemkowie pod Atlantami

Środa, 24 listopada 2010, 19:10
Aktualizacja: 19:11
Autor: Sven
Wałbrzych: Łemkowie pod Atlantami
Fot. Sławomir Pawlik
W cyklu: ”Wałbrzych wielokulturowy” w Galerii pod Atlantami odbyło się spotkanie z Krzysztofem Zawojskim, który przybliżył młodzieży z Publicznego Gimnazjum nr 1, kulturę i losy Łemków.

Historyczne siedziby Łemków znajdowały się w Beskidzie Niskim i części Beskidu Sądeckiego oraz na małym zachodnim skrawku Bieszczadów.

W okresie międzywojennym było około stu siedemdziesięciu łemkowskich wsi. Zamieszkiwało je od stu do stu pięćdziesięciu tysięcy osób. Różne są koncepcje pochodzenia Łemków. Według niektórych badaczy byli oni reliktem pierwotnego osadnictwa ruskiego na wspomnianym terenie. Inni twierdzą, że powstanie tej grupy etnicznej ma związek z osadnictwem wołoskim. Ta druga koncepcja jest autorstwa naukowców polskich i wynikiem wieloletnich interdyscyplinarnych badań. Jednak ostatecznych i bezspornych wniosków nie sformułowano.

Łemkowie zajmowali się rolnictwem, uprawiali ziemię i hodowali owce. Nie stronili jednak od rzemiosła tym bardziej, że górska gleba i niewielkie gospodarstwa nie zaspokajały wszystkich potrzeb. Byli tkaczami, wyrabiali narzędzia z drewna, zajmowali się kamieniarstwem, wikliniarstwem, produkcją dziegcia. Polowali, zbierali leśne owoce i miód.

Łemkowie wytworzyli bogatą kulturę. Odrębny „śpiewny” język, literatura, pieśni religijne i obrzędowe, legendy i podania, charakterystyczne zagrody mieszczące się w jednym, za to bardzo dużym budynku. To wszystko różniło Łemków od mieszkających po sąsiedzku Polaków, Rusinów, Bojków, Żydów czy Cyganów.

Przesunięcia granic, przesiedlenia ludności, niesławna „Akcja Wisła” i stalinowska polityka likwidacji odrębności doprowadziły do wyrwania Łemków z ich tradycyjnych siedzib i przesiedlenie w głąb Ukrainy i na zachodnie ziemie Polski. Mimo wieloletnich prób dezintegracji tej społeczności, utrzymała ona swoją kulturową odrębność. Współcześnie można nawet mówić o odrodzeniu Łemków. Istnieją stowarzyszenia, zespoły ludowe, kultywuje się język i obrzędy, wydawana jest literatura, zachowywane są dla potomności historyczne pamiątki. Łemkowie musieli oprzeć się nie tylko próbie pozbawienia ich tożsamości przez komunistów, ale także szybkiej modernizacji społeczeństwa polskiego i całego świata.

Współcześnie w Polsce mieszka około sześciu tysięcy osób przyznających się do łemkowskiego pochodzenia. Najczęściej można ich spotkać na Dolnym Śląsku, w Małopolsce i na Ziemi Lubuskiej. Dużo rzadziej na Podkarpaciu i na Pomorzu Zachodnim.

Opowieść Krzysztofa Zawojskiego, który sam ma łemkowskie korzenie, uzupełnia wystawa książek, zdjęć, dokumentów i strojów. Można ją oglądać w Bibliotece pod Atlantami.

Czytaj również

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Copyright © 2002-2024 Highlander's Group